Hipofiz bezi, beynin tabanında yerlemiş, barbunya büyüklüğünde bir organımızdır. Vücudumuzun en önemli endokrin organlarının hormon üretmesini, çalışmasını düzenler. Boyutları çok küçük olmasına rağmen ürettiği hormonlar vücudumuzun hemen hemen tamamını etkiler.
Hipofiz bezinin ön kısmı TSH (tiroid bezini kontrol eden hormon), FSH ve LH (yumurtalıkları ve testisleri uyaran hormon), Prolaktin (süt hormonu), ACTH (böbreküstü bezini kontrol eden hormon) ve Büyüme Hormonu üretir. Arka kısmı ise Anti diüretik hormon ve oksitosin isimli hormonları üretir.
Başlıca hipofiz bezi hastalıkları şunlardır;
Hipofizer Yetmezlik: Bu hormonlardan bir veya daha fazlasında eksiklik olması durumunda hipofizer yetmezlikten bahsedilir. Etkilenen hormona göre büyüme, üreme, kan basıncı , tiroid fonksiyonları bu eksikliklerden etkilenir.
Kafa travmaları, beyin ameliyatları, beyin kanamaları, hipofiz ameliyatları, çeşitli kanser ilaçları, enfeksiyonlar, iltihabi bazı hastalıklar hipofiz bezinin az çalışmasına neden olabilir.
Hipofiz Tümörleri: Hipofiz bezi içerisinde oluşan tümörlerdir. Çoğunluğu kanser değildir, iyi huylu tümörlerdir. Yani vücudun başka bölgelerine metastaz yapmaz. Küçük ve hormon üretmeyen tümörler genellikle belirti göstermezler. 1 santimetreden daha büyük olan tümörler ise başağrısı, görmede azalmaya neden olur.
ACTH üreten tümörler(Cushing Hastalığı): Fazla ve kontrolsüz üretilen ACTH böbreküstü bezlerini uyararak aşırı miktarda kortizol üretimine neden olur. Vücudun üst kısmında kilo artışı, yüzde aydede görünümü, mor renkli çatlaklar, kaslarda incelme ve güçsüzlük gibi belirtilere neden olur.
Büyüme hormonu üreten tümörler (Akromegali): El ve ayaklarda büyüme, terleme artışı, eklem ağrıları, dişlerde seyrelme gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir.
Prolaktin üreten tümörler (Prolaktinoma): Prolaktinin fazla miktarda üretilmesi yumurtalık ve testis fonksiyonlarını baskılar. Kadınlarda adetlerde gecikme veya adet olamama, memelerden süt gelmesi gibi belirtilere, erkeklerde ise cinsel isteksizlik, ereksiyon azalması (sertleşme sorunları) , memelerde büyüme gibi belirtilere yol açar.
TSH üreten tümörler: Kilo kaybı, ellerde titreme, çarpıntı, sinirlilik, terleme artışı gibi belirtilere neden olur.
